Mechanische recycling

Mechanische recycling is de verwerking van kunststofafval tot secundaire grondstoffen of producten, waarbij de scheikundige verbindingen van de kunststoffen niet worden afgebroken. Het afval wordt mechanisch vermalen en gesmolten door een extruder (vaak wordt het daarvoor nog gewassen). Vervolgens worden er in dezelfde procesgang weer plastic korrels van gemaakt. Deze vorm van recycling is vooral geschikt voor afvalstromen van één soort relatief schoon kunststof. Alle thermoplasten kunnen in principe met weinig of geen kwaliteitsverlies mechanisch gerecycled worden. Vaak is kunststofafval echter een vervuilde mix van materialen. Omdat het gerecyclede plastic verontreinigingen kan bevatten, neemt uiteindelijk de kwaliteit van het eindproduct af. Om deze reden gelden er ook strenge regels voor het toepassen van granulaat in bijvoorbeeld voedselverpakkingen. Lees hier meer over onder het stuk Uitdagingen mechanisch recyclen.

Waarde halen uit kunststofafval 

Er kan op verschillende manieren waarde worden gehaald uit kunststofafval. Enkele decennia geleden werd het grootste deel van het afval gestort of verbrand. Nu wordt in Nederland al ongeveer de helft van het plastic verpakkingsafval gerecycled middels mechanische recycling en de EU heeft ambitieuze plannen om dit percentage te verhogen de aankomende jaren. Er is wel een grote verscheidenheid aan plastic afvalstromen. Sommige stromen, zoals gescheiden ingezameld LDPE bedrijfsafval en PET statiegeldflessen, worden al zo goed als volledig succesvol mechanisch gerecycled. Voor de meer gemengde afvalstromen vanuit huishoudens ligt dat percentage echter een stuk lager.

Naast recyclingdoelstellingen, zijn er ook ambitieuze doelstellingen op het verhogen van de inzet van gerecyclede grondstoffen. De hele keten verdiept zich daarom in de mogelijkheden om zoveel mogelijk op een hoogwaardige manier te recyclen.

Een manier om dit te doen is door middel van mechanische recycling. Op dit moment wordt meer dan 99% van de gerecyclede hoeveelheden mechanisch gerecycled.

Hoogwaardig recyclen wil zeggen dat een materiaal na verwerking terugkomt als grondstof voor hetzelfde product. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij PET-flessen. Deze zijn daardoor volledig circulair.

Om hoogwaardig te kunnen recyclen is het allereerst van belang dat de kunststof materialen goed recyclebaar zijn. Vervolgens is het noodzakelijk dat de materiaalstromen na gebruik goed worden gescheiden en apart worden ingezameld. Dat kan bijvoorbeeld door de gebruiker zelf (bronscheiding), maar de systemen voor automatische nascheiding worden ook steeds nauwkeuriger. Gespecialiseerde recyclingbedrijven verwerken (bijvoorbeeld malen, wassen en smelten) de gescheiden materiaalstromen dan weer tot grondstoffen. Uiteindelijk zal bij de verpakkende industrie de vraag moeten bestaan naar gerecyclede producten en zullen producenten in staat moeten zijn om gerecyclede grondstoffen toe te passen in nieuwe producten.

Wanneer de afvalstromen van bepaalde producten niet meer gerecycled kunnen worden tot grondstoffen die nogmaals gebruikt (kunnen) worden in gelijksoortige producten, omdat het bijvoorbeeld te vervuild, gemengd of verkleurd is, spreken we al snel van laagwaardige recycling, of downcycling.

Wat zijn de voordelen van mechanische recycling?

Recycling in het algemeen heeft heel veel voordelen. Ten eerste zijn er minder nieuwe (fossiele) grondstoffen nodig. Daarnaast biedt het een oplossing voor de grote hoeveelheden afval. Het recyclen van afvalstromen zorgt bovendien voor minder CO2-uitstoot dan het produceren van nieuwe grondstoffen. Recycling van kunststof kan volgens het Centraal Planbureau (CPB) in potentie de milieuschade door emissies grofweg halveren.

Deze milieuvoordelen van het vervangen van nieuwe grondstoffen door recycling zijn groter dan de belasting van het milieu door inzameling-, sorteer-, transport- en recyclingactiviteiten. Daarnaast kunnen de kosten van deze benodigde activiteiten gecompenseerd worden door inkomsten van de verkoop van gerecyclede producten.

Uitdagingen mechanisch recyclen

Er zijn uiteraard ook uitdagingen waar de recyclingindustrie tegenaan loopt. Zo is het volgens het rapport ‘Kunststof als secundaire grondstof’ van het CPB momenteel nog niet maatschappelijk rendabel om al het huishoudelijk kunststofafval te recyclen. Deze stromen bestaan uit een ‘mix’ van materialen met vaak een hoge vervuilingsgraad. De inspanningen rondom inzameling, sorteren, wassen en recyclen en het hoge percentage materiaalverlies brengt enorme kosten met zich mee en leveren een grondstof op van beperkte kwaliteit. Dat maakt het commercieel onaantrekkelijk om de gerecyclede grondstoffen uit deze stromen weer in te zetten in nieuwe producten. Daarnaast is ook de milieuwinst bij deze gemengde stroom beperkt. Het focussen op meer duurzame productontwerpen, (zoals het toepassen van meer monomaterialen), betere scheiding aan de bron en technische ontwikkelingen rondom automatische sortering en bijvoorbeeld ontinkten, maakt de mechanische recycling van deze huishoudelijke afvalstromen wel aantrekkelijker.

Er zijn echter ook ontwikkelingen op het gebied van chemisch recyclen, waarbij de vervuilde mix in zijn geheel sterk wordt verhit en wordt omgezet tot bijvoorbeeld olie, gas en andere koolstofhoudende grondstoffen, zoals carbon black. De milieubelasting van de verschillende chemische recyclingprocessen is momenteel vele hoger dan die van mechanische recycling, maar de toepassingsmogelijkheden van de geproduceerde grondstoffen zijn groter.

Europees Plastic Pact

Nu veel Europese landen, waaronder Nederland, op 6 maart dit jaar het Europese Plastic Pact hebben getekend zal hier misschien verandering in komen. Volgens dit pact moet in 2025 al het verpakkingsplastic en single-use plastic zo ontworpen zijn dat het herbruikbaar of recyclebaar is. Daarnaast zet het pact in op een reductie van 20 procent van nieuw gemaakte kunststoffen voor 2025. De helft van deze reductie van 20 procent moet voortkomen uit een vermindering van het gebruik van plastic.

Manieren om recycling te bevorderen

• Uitbreiding van het statiegeldsysteem

Voor PET-flessen is uitbreiding van het statiegeldsysteem een goede manier om te zorgen voor een hoger inzamelingspercentage. Een statiegeldsysteem voor andere soorten plastic bestaat op dit moment nog niet en is helaas ook moeilijker te realiseren. Statiegeld zorgt over het algemeen voor een zeer schone stroom plastic. Ook blijkt uit meerdere onderzoeken, onder andere een onderzoek van CE Delft uit 2019, dat het aandeel kleine flesjes in het zwerfafval door statiegeld met 70 tot 90 procent afneemt. In andere landen waar dit systeem al is ingevoerd zijn de positieve gevolgen al zichtbaar. In Noorwegen zorgt het voor een inzamelingspercentage van 97 procent. In Duitsland wordt 98 procent van alle PET-flessen gerecycled. En in Amerika nam het totale volume zwerfafval af met 33 procent.

• Verplicht maken van minimumpercentages aan gerecycled materiaal bij de productie van nieuwe producten

Als er een minimumpercentage aan gerecycled materiaal bij de productie van nieuwe kunststoffen verplicht is, worden bedrijven gedwongen om secundair kunststof af te nemen. Hierdoor neemt de vraag naar secundaire kunststoffen dus toe en kunnen de kosten van het recyclen dalen door het benutten van schaalvoordelen. Daarnaast wordt de waarde van gerecycled materiaal hoger waardoor het voor recyclingbedrijven aantrekkelijker wordt om producten te recyclen in plaats van te verbranden in de verbrandingsoven.

In het Nederlandse PlasticPact is afgesproken dat in 2025 per bedrijf gemiddeld minimaal 35 procent gerecycled plastic moet worden toegepast bij de productie van eenmalig te gebruiken plasticproducten. Het is niet hetzelfde als regels die door de overheid zijn opgelegd, maar hopelijk committeren de 75 bedrijven die het pact hebben ondertekend zich aan de regels en zien we de hoeveelheid gerecycled materiaal in producten de aankomende jaren flink toenemen.

Mechanische recycling van plastic folie

KIVO heeft in samenwerking met KRAS Recycling een recyclingfabriek in Kosovo opgezet onder de naam REKS. Hier worden folies mechanisch gerecycled. REKS verwerkt afvalstromen vanuit Europa en de Balkan regio. Door het handmatig scheiden van onbedrukte transparante LDPE folies zonder labels, folies met labels, stretchfolies, licht bedrukte folies en zwaar bedrukte/gekleurde folies, is REKS in staat om de hoogst mogelijke kwaliteiten transparante LDPE en LLDPE gerecyclede grondstoffen van Post Consumer Recycled content (PCR) te produceren.

Benieuwd naar de recyclingmogelijkheden voor uw plastic verpakkingen?

Neem dan gerust contact met ons op via 0299-398800 of het onderstaande contactformulier. Een van onze experts staat klaar om al uw vragen te beantwoorden rondom mechanische recycling.