Steeds meer bedrijven willen hun verpakkingen verduurzamen. Maar hoe pak je dat aan binnen de voedselindustrie, waar strenge regelgeving geldt voor materialen die met voedsel in contact komen? Het mass balance-principe biedt hier een oplossing. In dit artikel leggen we uit wat mass balance is, hoe het werkt en waarom het een belangrijk instrument is binnen de Europese PPWR-verordening voor duurzame voedselverpakkingen.
Wat is mass balance?
Het mass balance-principe is een boekhoudkundig systeem waarmee producenten kunnen toewijzen hoeveel van hun eindproduct afkomstig is van gerecyclede grondstoffen. Dit is met name van belang bij chemische recycling, waarbij gerecycled plastic op moleculair niveau wordt teruggebracht tot een grondstof die chemisch identiek is aan virgin plastic. Omdat deze gerecyclede en virgin moleculen in het productieproces fysiek niet van elkaar te onderscheiden zijn, is een administratief systeem nodig om herkomst en inzet aan te tonen.
Voorbeeld van mass balance aanpak:
Een producent gebruikt in één fabriek jaarlijks 1.000 ton grondstof, waarvan 300 ton chemisch gerecycled is. Via mass balance mag de producent een evenredig deel van zijn output (bijvoorbeeld 30 procent) als “gemaakt van gerecycled materiaal” labelen, op voorwaarde dat dit aantoonbaar en gecertificeerd gebeurt.
Chemisch gerecycled plastic en de PPWR-wetgeving
Binnen de nieuwe Europese PPWR-wetgeving (Packaging and Packaging Waste Regulation) wordt chemisch gerecycled plastic erkend als gerecycled materiaal, mits aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:
- Het gerecyclede materiaal is afkomstig van post-consumer plastic afval (dus niet alleen productieafval).
- De recyclingtechnologie is gecertificeerd en aantoonbaar effectief, bijvoorbeeld via ISCC PLUS.
- Er is sprake van een traceerbare “chain of custody” via het mass balance-systeem.
- Het eindproduct is van vergelijkbare kwaliteit als virgin plastic, en geschikt voor dezelfde toepassingen.
- Het gerecyclede materiaal wordt verwerkt via industriële processen op schaal, die zijn aangemerkt als “state-of-the-art”.
Voor verpakkingen die in contact komen met voedsel gelden daarnaast aanvullende eisen vanuit Verordening (EU) 2022/1616, waarin is bepaald dat alleen chemisch gerecycled materiaal voor deze toepassingen in aanmerking komt. Mechanisch gerecycled plastic (PCR) mag niet worden gebruikt in voedselverpakkingen, ook niet als het is omhuld met een virgin laag.
Waarom is mass balance nodig bij voedselverpakkingen?
Doordat chemisch gerecycled plastic in de basis niet te onderscheiden is van virgin materiaal, kun je zonder mass balance niet aantonen welk aandeel gerecycled is. Voor de naleving van de toekomstige wettelijke verplichtingen, zoals de gerecycled-content targets vanaf 2030, biedt mass balance een toegestane route voor producenten in de voedingsmiddelenindustrie.
Voordelen van mass balance
- Geschikt voor voedselverpakkingen waar direct contact met het product plaatsvindt
- Ondersteunt bedrijven bij het behalen van verplichte recycled content-doelen
- Sluit aan bij bestaande industriële productiesystemen
- Faciliteert certificering en transparantie in de keten
Aandachtspunten
- Het gerecyclede materiaal is niet fysiek aanwezig in elke individuele verpakking
- Claims over gerecycled content moeten altijd gebaseerd zijn op een gecertificeerd systeem
- Transparante communicatie richting afnemers is cruciaal om greenwashing te voorkomen
Hoe speelt KIVO hierop in?
KIVO maakt geen gebruik van PCR in verpakkingen voor direct voedselcontact, geheel in lijn met de Europese regelgeving. Voor toepassingen waarbij recycled content vereist is én voedselveiligheid een rol speelt, werken we samen met gecertificeerde partners in chemische recycling en passen we het mass balance-principe toe. Door onze ketensamenwerkingen kunnen we klanten helpen bij het PPWR-proof maken van hun verpakkingsoplossingen, zonder concessies aan veiligheid of verwerkbaarheid.
Veelgestelde vragen
Mag ik PCR gebruiken in food verpakkingen als er een virgin binnenlaag is?
Nee, PCR (mechanisch recyclaat) is wettelijk uitgesloten voor direct contact met voedsel, ook bij gebruik van meerdere lagen. Enkel chemisch gerecycled plastic komt hiervoor in aanmerking.
Wordt chemisch gerecycled plastic erkend als ‘recycled’ onder de PPWR?
Ja, mits het voldoet aan eisen zoals certificering, traceerbaarheid, en herkomst uit post-consumer afval. Het materiaal moet via mass balance aantoonbaar aan de juiste toepassing zijn toegewezen.
Is mass balance betrouwbaar of greenwashing?
Mass balance is een erkend systeem, maar alleen betrouwbaar als het correct wordt toegepast en gecertificeerd is (bijv. ISCC PLUS). Transparantie over wat wel en niet fysiek aanwezig is, blijft essentieel.
Conclusie
Het mass balance-principe is een sleutelcomponent in de transitie naar circulaire verpakkingen, vooral binnen de voedselindustrie waar wettelijke beperkingen gelden voor direct contact met recyclaat. Chemisch gerecycled plastic in combinatie met mass balance biedt een realistische én juridisch toegestane route om te voldoen aan de aankomende Europese eisen uit de PPWR. Voor bedrijven is dit hét moment om processen hierop af te stemmen en partners te kiezen die deze route mogelijk maken.
Wil je weten hoe jouw verpakkingen PPWR-proof kunnen worden gemaakt met behulp van mass balance en chemisch recyclaat? Neem gerust contact op met onze specialisten.
